11 Mart 2020 günü ülkemizde ilk koronavirüs vakasının görülmesi ve virüsün Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından pandemik (küresel salgın) ilan edilmesi sonucunda ülkemizde ve dünya genelinde tedirginlik seviyesi hızla arttı. Koronavirüs vakalarının hızla artması çeşitli önlemleri de beraberinde getirdi. Örneğin, Amerikan Basketbol Ligi NBA’de oynayan Rudy Gobert ’in koronavirüs testinin pozitif çıkması sonucu çeşitli ulusal spor organizasyonları süresiz olarak ertelendi.
Salgınların Görüldüğü Ülkeler ve Vaka Sayıları
İncelememize koronavirüsün güncel olarak görüldüğü ve geçmiş salgınların görüldüğü ülkeleri ve vaka sayılarını karşılaştırarak başlıyoruz. Aşağıdaki grafiklerde salgınların yayıldığı ülkeleri ve vaka sayılarını görebilirsiniz.
Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkan ve Covid-19 adı verilen hastalığa yol açan koronavirüs (corona virüsü), Antarktika hariç tüm kıtalara ve 120’den fazla ülkeye yayıldı. Virüsün yayılma grafiğini incelediğimizde dünyanın büyük bir kısmının etkilenmiş olduğunu görebiliyoruz. Türkiye’de görülen corona virüsü vakası sonucu Avrupa Bölgesi’nde her ülkede vaka olduğunu belirtelim.
2014 yılında ilk kez görülen EBOLA’nın corona virüsüne oranla çok daha az bölgede görüldüğünü söyleyebiliriz. Afrika’da ortaya çıkan EBOLA’nın dünya gündemini ne kadar etkilediğini de düşünürsek EBOLA’nın corona virüsüne göre daha ölümcül olduğunu tahmin edebiliriz. Bu tahminimizi yazımızın ilerleyen kısımlarında hastalıkların ölüm oranlarını karşılaştırırken teyit edeceğiz.
Şiddetli akut solunum yolu yetersizliği sendromu olarak bilinen SARS 2003 yılında ilk kez görülmüş, görülmesinden hemen sonra Dünya Sağlık Örgütü’nün alarm vermesine sebep olmuştur. Grafikten de anlayabileceğiniz üzere SARS da tıpkı koronavirüs gibi ilk kez Çin’de görülmüştür. Çin’in ekonomik hacmi düşünüldüğünde Çin’de çıkan hastalıkların EBOLA’ya göre daha çok yayılmasını açıklayabiliriz. Koronavirüs ve SARS grafikleri karşılaştırıldığında corona virüsünün çok daha fazla yayıldığını görebiliyoruz.
İlk kez Nisan 2012’de Ürdün’de görülen Orta Doğa Solunum Sendromu Eylül ayında Suudi Arabistan’a geçtikten sonra özellikle Orta Doğu’da etkisini göstermiştir. MERS hastalığının grafiğini diğer salgın hastalıklarla karşılaştırdığımızda etkisinin daha düşük olduğunu görebiliriz.
Hastalıkların yayıldığı ülkeleri ve vaka sayılarını incelediğimizde koronavirüsün diğer salgınlara göre daha çok yayılmış olduğunu söyleyebiliriz. Bu sebeple hastalık karşıtı önlemleri sıkılaştırmak hepimizin yararına olacaktır.
Vaka Sayılarına göre Salgın Hastalıklar
Salgın hastalıkları bölge dağılımlarına göre inceledikten sonra istatistiksel karşılaştırma ile devam ediyoruz. Aşağıdaki grafikte farklı salgınlara göre görülmüş vaka sayılarını inceleyebilirsiniz. Yaklaşık 7 milyon kişiyi etkileyen H1N1 (domuz gribi) hastalığından sonra yeni koronavirüsün salgınlar arasında 2. sırada bulunduğunu söyleyebiliriz.
Hastalıklar sonucu ölüm sayılarını incelediğimizde koronavirüsün güncel ölüm vakalarının domuz gribi ve EBOLA’dan sonra 3. sırada olduğunu söyleyebiliriz. Aslında yaklaşık 7 milyon kişiye ulaşan domuz gribinin ölüm sayılarında da en üst sırada olması çok da şaşırtıcı değil. Salgınların ölümcüllüğü hakkında daha doğru bir sonuç elde edebilmek adına hastalıkların ölüm oranlarını inceleme altına aldık. Aşağıdaki grafikte incelediğimiz salgınların ölüm oranlarını inceleyebilirsiniz.
Yazımızın başında tahmin ettiğimiz gibi EBOLA’nın ölüm oranı koronavirüse göre çok daha fazla. Öyle ki hastalığa yakalanan 100 kişiden 39’u hayatını kaybetmiş. Ölüm oranı böylesine yüksek bir salgının Çin gibi bir ülkede başlaması küresel bir krize sebep olabilirdi. Bununla birlikte güncel verilerilere göre koronavirüsün ölüm oranının %3 civarında olduğunu söyleyebiliriz. Yani, coronavirüs hızla bulaşan bir virüs olmasına rağmen ölümcüllüğü EBOLA kadar yüksek değil.
Salgınların Yayılma Süreci Karşılaştırması
Ele aldığımız salgın hastalıkların yayıldığı ülke ve vakaları inceledikten sonra hastalıkların ortaya çıktıkları günden itibaren yayılma hızlarını karşılaştıracağız. İlk grafiğimizde SARS, EBOLA ve koronavirüsün çıktıkları günden itibaren bulaştığı insan sayısını inceleyebilirsiniz.
Tablodan da anlayabileceğiniz gibi koronavirüs diğer 2 hastalığa oranla çok daha kısa sürede çok daha fazla insana bulaşmış. EBOLA’nın ve SARS’ın ortaya çıktıktan 40 gün sonra yayılma hızlarında bir düşüş olduğunu gözlemliyoruz. Bununla birlikte koronavirüsün yayılma ivmesinde bir değişiklik gözlemlenmemiş. Yani koronavirüs hızla yayılmaya devam ediyor.
Hastalıkların yayıldığı ülkeleri zamana bağlı incelediğimizde koronavirusun SARS ve EBOLA’ya oranla çok büyük bir hızla yayıldığını gözlemleyebiliriz. 2 grafikten de anlaşılacağı üzere koronavirüs diğer salgınlara oranla çok daha hızlı yayılım gösteriyor.
Koronavirüsün ölüm oranı düşük olsa ölümcül bir hastalık olduğunu unutmamalı, toplum olarak alınan önemlerin yanında bireysel önlemlerimize de dikkat etmeliyiz. Mümkün oldukça kalabalık alanlardan uzak durmalı, bireylerle el temasını olabildiğince azaltmalıyız.
Kaynak :
Kaggle
https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-51177538
https://www.seyahatsagligi.gov.tr/site/HastalikDetay/Mers-CoV-Hastaligi
Wow, lovely site. Thnx …